Yazılım ve bilgisayar tabanlı sanat eserleri daha korunmasızdır. Normal sanat eserlerinin aksine; işletim sistemleri ve programlama dilleri gibi temel teknolojileri vardır. Bunlar sürekli güncellenip, eseri riske sokabilir.
Neyse ki, koruyucuların; geleneksel sanat eserlerini korumak için yöntemler geliştirmesi gibi, bilgisayar bilimcileri de zamana dayalı medya koruyucuları ile çalışarak, aynı koruma ilkelerini izleyip, bilgisayar veya zamana dayalı sanatı korumak için araçlar yarattı.
New York Üniversitesi Courant Matematiksel Bilimler Enstitüsü Bilgisayar Bilimleri Profesörü Deena Engel: “Geleneksel sanat eserleri için sanat korumanın ilkeleri, programlama dili seçimi, programlama teknikleri, belgeleme ve restorasyon sırasında yazılım iyileştirmenin diğer yönleri ile ilgili olarak yazılım ve bilgisayar temelli sanat eserlerinin korunmasında karar vermede uygulanabilir.”
Engel; 2014’ten beri Guggenheim Müzesi Koruma Bölümü ile birlikte bilgisayar tabanlı sanat eserlerini müzenin kalıcı koleksiyonundan analiz etmek, belgelemek ve korumak için çalışmaktadır. Guggenheim Müzesi‘nde, 2016 yılında; müze tarafından tutulan yazılım ve bilgisayar temelli eserleri korumayı amaçlayan bir araştırma ve restorasyon girişimi olan Bilgisayar Tabanlı Sanatı Koruma (CCBA), bu çalışmaların daha iyi olmasını sağlamak için daha resmi adımlar attı.
Engel: “Çağdaş sanatı korumanın bir parçası olarak, konservatörler; sanatçıların, güncel teknolojiyi sanat eserleri olarak kullandıkları için yeni zorluklarla karşı karşıya kalıyor. Yazılım tabanlı sanat; çok karmaşık olabilir. Müzeler; sanat eserlerini kalıcılık içinde korumak ve sergilemekle görevlidir. Müzelerin ve koleksiyonerlerin çağdaş sanattaki bu hassas ve önemli eserlere özen göstermeyi öğrenmeleri ve böylece gelecek nesillerin de onları tanımalarını sağlayacaktır.”
Bunu yaparken, yalnızca orijinal eserlerin işlevselliğini ve çekiciliğini korumakla kalmaz, aynı zamanda heykel ve resim gibi geleneksel sanat eserlerinin korunmasına rehberlik eden etik ilkeleri de izlerler. Özellikle, Engel ve Phillips; Amerikan Tarihi ve Sanat Eserleri Etik Kuralları, Uygulama Kuralları ve Yorumlarını Koruma Enstitüsü’ne bağlı kalarak, bu standartları bir ortama dayanan sanatsal eserlere uygular.
Şimdiye kadar, Phillips ve Engel müzede çevrimiçi sanat eserlerinin iki restorasyonunu tamamladı:
-Cheang’ın Brandon’ı (2016-2017’de restore edildi)
-Simon’un Unfolding Object (2018’de restore edildi).
1998 yılında Brandon, Guggenheim tarafından yaptırılan üç web sanat eserinden ilkidir. Çalışmanın birçok özelliği; internetin hızla gelişen teknolojik ortamında başarısız olmaya başlamıştı. Bazı sayfalara artık erişilemiyordu, metin ve resim animasyonları artık düzgün bir şekilde görüntülenmiyordu ve iç ve dış bağlantılar kopuktu.
CCBA’nın uyguladığı değişiklikler sayesinde Brandon; tekrar programlandı, işlevsel ve estetik olarak hizmetini daha iyi şekilde sürdürür hale getirildi. Yeni restore edilen görseller tekrar erişilebilir hale getirildi.
Bilgisayar Tabanlı Sanatı Koruma (CCBA) programının uygulandığı web sitesi; http://brandon.guggenheim.org. adresinden ziyaret edilebilir.
Programın oluşturulduğu Unfolding Object*; tüm dünyadan ziyaretçilerin sanal bir “nesne” sayfalarını açarak kendi kişisel sanat eserlerini çevrimiçi olarak oluşturmalarını sağlar. İki boyutlu dikdörtgen şeklinde kat kat açılan sayfalardan oluşur.
CCBA ekibi; sanatçı ile diyalog içerisinde, bir restorasyon stratejisini belirlemeden önce sanatçının orijinal kaynak kodunu, estetik ve fonksiyonel davranışlarını analiz etti ve belgeledi. Ekip, eski Java uygulama kodundan çağdaş programlama dili JavaScript’e geçiş yapılması gerektiğini belirledi. Kodun tamamen yeniden yazılması yerine, (saldırı ihtmaline karşı) CCBA ekibi; daha önce orijinal kaynak kodunu koruyan “kod yeniden yerleştirme” gibi çağdaş koruma etiğine uygun, yeni bir transfer stratejisi geliştirdi.
*Unfolding Object: New York’taki Solomon R. Guggenheim Müzesi’nin izniyle, John Simon tarafından yaratılmış 2002 internet sanat eseridir. Mark Napier’in net.flag ile birlikte, büyük bir müze tarafından toplanan ilk internet sanat eserleri arasındadır.
