Oxford Üniversitesi’nin yeni bir araştırması, dinozorların yükselişi ve yaşlarının belirlendiği dönemeçteki Trias topluluğunun yok olmasını inceliyor.
Yok oluşun tetiklenmesinde büyük bir volkanik aktivite darbesinin önemli bir rol oynamış olması olasılığı da söz konusu.
Triyas yok oluşu yaklaşık 200 milyon yıl önce gerçekleşti ve dinozor dönemi başladı. Hayvan hayatının rekor düzeyde kaybolduğu dönemde büyük timsahlar benzeri sürüngenler ve birkaç omurgasız hayvan var.
Olay aynı zamanda kara vejetasyonunda büyük değişiklikler yarattı ve dinozorların bu olaydan kurtulmalarının nedeni hala gizemini korurken , erken memeliler ve amfibiyenler yanında, yok olan vahşi türlerden boşalan yerleri doldurmaya devam etti.
Bu kitlesel yok olma, uzun süredir karbondioksitin atmosfere geniş ve ani bir şekilde salınmasıyla bağlantılıdır ancak bu emisyonun kesin kaynağı bilinmemektedir.
Yok oluşla aynı yaştaki volkanik kayaçların keşfedilmesinin ardından, volkanik karbondioksit (CO2) emisyonları daha önce bu yok oluş olayına önemli katkı sağlayıcı olarak öne sürülmüştür.
Önceki çalışmalar, bu volkanizmanın nabızlarda oluşmuş olabileceğini de göstermiştir. Ancak, bu volkanik atakların küresel boyutu ve potansiyel etkisi bilinmemektedir. Bu volkanik kayalar, dört kıtada, Orta Atlantik Magmatik Eyaleti‘ni (CAMP) temsil eden muazzam bir alanı kapladı.
Oxford Üniversitesi Yer Bilimleri Bölümü araştırmacıları, büyük volkanik gaz emisyonlarının küresel etkisini ve Trias son dönem bağlantılarını izlemek için Exeter ve Southampton Üniversiteleri ile işbirliği içinde çalıştı.
Bulgular, volkanizmayı küresel iklim üzerinde derin etkisi olan, Trias Dönemi sonunda kitlesel yok oluşlara neden olan, daha sonra tekrarlanan hayvan hayatının toparlanmasını yavaşlatan, tekrarlanan büyük karbon dioksit emisyonlarıyla bağlantılandırıyor.
Yokoluş sırasında tortul kayaçların cıva içeriğini inceleyerek yapılan çalışma bulguları, CAMP volkanizmasının zamanlamasında ve Trias sonrası yok oluşunda net bağlantılar içerdiğini ortaya koydu.
Volkanlar, sedimanlara çökelmeden önce, atmosferden küresel olarak yayılan cıva gazı emisyonlarını verirler. Bu nedenle büyük bir volkanik olay sırasında ayrılan çökeltilerin cıva içeriği olağandışı yükseklikte olması beklenir.
Ekip, İngiltere, Avusturya, Arjantin, Grönland, Kanada ve Fas kaynaklı altı tortu yatağını ve cıva düzeylerini analiz etti. Altı kayıttan beşi, azot ürtaşı ile Trias-Jura bölgesi arasında yaklaşık 200 bin yıl sonra diğer zirvelerde meydana geldi. Bunula birlikte, Trias ömrü sonundan başlayarak cıva içeriğinde büyük bir artış olduğunu gösterdi.
Yüksek cıva emisyonları, atmosferik CO2 konsantrasyonlarında önceden belirlenmiş artışlarla çakıştı. Volkanik gazın giderilmesinden CO2 salınımına işaret etti.
Oxford Üniversitesi‘nden Lider yazar ve Jeokimya Yüksek Lisans öğrencisi Lawrence Percival şunları söyledi: ‘Bu sonuçlar, Trias‘ın sonundaki volkanik aktivitenin tekrarlanan bölümlerini şiddetle destekliyor. Trias‘ın yok olması sırasında volkanizma başlıyor.
“Bu araştırma, Triyas yığın yok oluşu ve volkanik CO2 emisyonları arasındaki bağı büyük ölçüde güçlendiriyor. Yok olmanın muhtemel tetikleyicisi olarak volkanik CO2’nin episodik emisyonlarına ilişkin elde edilen kanıtlar, bu olay ve Dünya tarihindeki diğer iklim değişikliği bölümlerinin anlaşılabilirliğini arttırıyor “dedi.
