İZMİR Katip Çelebi Üniversitesi (İKÇÜ), rahim ağzı kanserinin teşhisini kolaylaştıracak bir çip geliştirdi.
Çalışır prototipi üretilen ve seri üretime geçildiğinde eczanelerden alınarak, evde uygulanabilmesi hedeflenen cihaz, basın toplantısı ile tanıtıldı. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Mühendislik Bilimleri-Nanoteknoloji Bölümü’nde akademisyen olarak çalışan Dr. Melike Karakaya, Serviks (rahim ağzı) kanserinin teşhisini kolaylaştıracak bir buluşa imza attı. Uzman doktorlar tarafından uygulanan smear testinin, uzun sürede sonuç vermesi, örneklerin toplanarak bir merkezde test edilmesinin zahmetli olmasından yola çıkan Karakaya, daha basit bir yöntem oluşturmak için çalışmalarına başladı. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü’nde, Nanoteknoloji Doktora Programını ekim ayında tamamlayan Karakaya, ‘Serviks Kanserinin POC Erken Moleküler Teşhisi İçeren 3D Kağıt Bazlı Analitik Mikroakışkan Çip’ üzerine yürüttüğü tezini tamamladı. Tez çalışmaları sırasında TÜBİTAK’tan destek alan Karakaya, bu konu üzerine Boston Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Bölümü’nde araştırmalarını gerçekleştirme fırsatı buldu. Karakaya’nın çalışmaları sonucunda ürettiği çip, Katip Çelebi Üniversitesi Rektörlük Binası’nda gerçekleştirilen basın toplantısı ile tanıtıldı. Toplantıya, Katip Çelebi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Galip Akhan, Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet Ali Malas ve Dr. Melike Karakaya katıldı. Toplantıda konuşan İKÇÜ Rektörü Prof. Dr. Galip Akhan, üniversitelerinin bilimsel gelişmelerle kendini gösterdiğini belirterek, “Melike Karakaya hocamız çok iyi bir çalışma gerçekleştirdi. Tez çalışması sırasında TÜBİTAK’dan burs aldı. Boston Üniversitesi ile birlikte çalıştı. Rahim ağzı kanserinin teşhisinde yapılan testi kolaylaştırdı. Smear testinde örneklerin alınması ve test edilecek merkeze götürülmesi zor oluyordu. Bir uzmanın bu örnekleri tek tek incelemesi gerekiyordu. Hocamızın çalışması sonucunda, bu test sayesinde bir uzmana ihtiyaç olmadan 10 dakika içerisinde sonuç alınabilecek. Geliştirilen çipi her doktor muayenehanesinde uygulayabilecek” dedi.
45 yaş altı kadınlarda kanserden ölümlerin 3. sırada olduğunu, 30 yaşını geçen her kadının yılda bir kez smear testi yaptırdığını söyleyen Dr. Melike Karakaya, “Buradaki ihtiyacı görerek, mühendislik alanını sağlık ile birleştirip ülkemize sağlık alanında fayda sağlayacak bir cihaz geliştirmek istedik. Dünyada 2 dakikada 1 kadın hayatını kaybediyor. Dünyada yılda 270 bin kadın rahim ağzı kanserinden hayatını kaybediyor. Rahim ağzı kanserini erken teşhis yapabilen bir cihaz geliştirmeyi düşündüm ve şu an sonuca vardık. TÜBİTAK bursu ile Boston Üniversitesi’nde çalışmalarımı gerçekleştirdim. Beth Israel Hastanesi de bana örnekler sağlayarak destek oldu. Bu cihazın, Sağlık Bakanlığı’nın da katkısıyla seri üretimini yapmak istiyorum. Erken teşhis rahim ağzı kanseri çipi sadece Türkiye için değil tüm dünyada kadınlar için önemli” diye konuştu.
Seri üretime geçildiğinde çipin eczanelerden alınarak, evde uygulanabilir formunun üretilebileceğini söyleyen Karakaya, “Şuan ürettiğimiz enzimli çip ile 4.6 dakikada tamamen ölçülebiliyor. 13 ay süren çalışma sonucu ürettiğimiz bu cihazın evde uygulanabilir hali ise, yaklaşık 30 dakika içinde sonuç verebilecek. Hasta aldığı sürüntü örneğini cihazla birlikte verilen alkollü çözeltide seyreltip, preparata damlatacak. Aynı gebelik testi gibi negatif ya da pozitif diye bir sonuç elde edilecek. Şuan ki üretilen prototiplerin maliyeti yaklaşık 1 dolar” dedi.
Kanser hastalığında erken teşhisin çok önemli olduğunu söyleyen Karakaya sözlerini şöyle sürdürdü:
“Smear testi zahmetli bir test. Bir uzmanın tek tek kontrol etmesi gerekiyor. Bu testlerin toplanı,p o uzmanın bulunduğu merkeze gönderilmesi gerekiyor. Bu da zaman kaybına neden oluyor. Ben hem daha pratik bir uygulama hem de erken teşhisi sağlama adına çalışmalarımı sürdürdüm. Özel firmalardan da teklif geliyor. Ancak bu ürünü bir devlet üniversitesinde geliştirdim, Sağlık Bakanlığı desteği ile de milletimizin hizmetine sunmak istiyorum.”
