Pankreas kanseri en kötü prognozlardan birine sahiptir. Hastalarda beş yıl için hayatta kalma oranı % 9’dur. Kanser kısmen yayılmadan önce tümörü yakalayabilecek bir semptom veya invaziv tarama aracı yoktur.
Washington Üniversitesi araştırmacıları, insanların pankreas kanseri ve diğer hastalıkları kolayca izleyebilmelerini sağlayan bir uygulama geliştirdiler.
Geliştirilen uygulamanın adı BiliScreen. Uygulama bir kişinin sklerasında veya gözün beyaz kısmında artan bilirubin seviyelerini saptamak için bir akıllı telefon kamerası, bilgisayar görme algoritmaları ve makine öğrenme araçları kullanıyor. Yeni uygulama, 13 Eylül’de Ubicomp 2017‘de, Bilgisayarda Yaygın ve Bilinen Hesaplama Konusunda Uluslararası Ortak Konferansı‘nda sunulacak olan bir makalede yer aldı.
Pankreas kanseri ve diğer hastalıkların en erken semptomlarından birisi sarılıktır. Kanda bilirubinin birikmesiyle oluşan sarılık ciltte ve gözlerde renk değişikliğine yol açar. Bilirubin seviyeleri azaldıkça sarılık belirtileri tespit edilebilmesi de zorlaşır. Ancak çıplak gözle görünmeden önce risk altındaki bireyler için tamamen yeni bir tarama programı ile saptanması sağlanabilir.
Yapılan 70 kişilik ilk klinik çalışmada, BiliScreen uygulaması gözün ışığa maruz kalmasını kontrol eden 3 boyutlu bir basılı kutu ile birlikte kullanıldığında, şu an kullanılan kan testine kıyasla yüzde 89.7 daha başarılı oldu.
Bilgisayar Bilimleri ve Mühendisliği Okulu’ndaki Paul G. Allen’in doktora öğrencisi olan Alex Mariakakis, “Pankreas kanseri sorunu semptomatik olduğundan zamanlama çok önemli.” dedi. “Eğer insanlar bu basit testi ayda bir kez kendi evlerinde yapabilirlerse, bazı hastalarda hastalığı hayat kurtarılmasına yarayacak kadar erken tedavi altına alabileceğimizi umuyoruz.” dedi.
BiliScreen daha önce BiliCam‘i geliştiren UW’nin Ubiquitous Computing Lab’sının önceki çalışmalarına dayanıyor. Bu bebek cildinin resmini çekerek yenidoğan sarılığı tarayan bir akıllı telefon uygulaması. Pediatrics dergisinde yakın tarihli bir araştırma, BiliCam‘in 530 bebekte bilirubin düzeylerini doğru olarak tahmin ettiğini gösterdi.
UW Tıp hekimleri ile işbirliği içinde olan UbiComp laboratuarı, kamera, mikrofon ve hastalığı taramak için akıllı telefonlar ve tabletler gibi yaygın tüketici aygıtlarının diğer bileşenlerini kullanma konusunda uzmanlaşmıştır.
Doktorların şu anda bilirubin düzeylerini ölçmek için kullandıkları kan testi (endişe nedeni olmadıkça yetişkinlere genellikle uygulanmaz) bir sağlık profesyoneline eliyle gerçekleştirilmesi gerekir. Yapılan uygulama sık sık taramaya elverişli değildir.
BiliScreen, birisinin daha fazla test için doktora danışıp taramayacağını belirlemenize yardımcı olan kullanımı kolay, non-invaziv bir araç olacak şekilde tasarlanmıştır. BiliScreen, teşhisin ötesinde, sık bilirubin izlemesi gereken pankreas kanseri hastalarında yükü potansiyel olarak hafifletebilir.
Yetişkinlerde, gözlerin beyazları bilirubin seviyelerindeki değişikliklere karşı ciltten daha hassastır. Bu durum pankreas kanseri, hepatit veya genel olarak zararsız Gilbert sendromu için erken uyarı işareti olabilir. Cilt renginin aksine, skleradaki değişiklikler tüm ırklar ve etnik bölgeler arasında daha tutarlıdır.
Ancak insanlar skleradaki sarımsı renk değişikliğini fark edince, bilirubin seviyeleri endişe nedeni olarak zaten iyi geçti. UW ekibi, bilgisayar görme ve makine öğrenme araçlarının insanların onları görebilmesinden önce gözdeki renk değişikliklerini algılayıp algılayamayacağını merak etti.
Washington Araştırma Vakfı Girişimciliği’nde kıdemli yazar Shwetak Patel, “Gözler vücuda gerçekten enteresan bir geçittir. Gözyaşları size ne kadar glikoz verildiğini söyleyebilir. Sklera kanında bilirubin miktarını söyleyebilir. Sorumuz şuydu: Bir öksürükle daha erken tespit edilmesine yol açabilecek bu değişikliklerin bir kısmını yakalayabilir miyiz?”.
Umut Verici Bir Uygulama
BiliScreen, bir hastayı çekerken kişinin gözünün resimlerini toplamak için akıllı telefonun dahili kamerasını ve flaşını kullanıyor. Ekip, tıbbi teşhis için değerli bir araç olan gözün beyaz kısımlarını otomatik ve etkili bir şekilde izole etmek için bir bilgisayar görme sistemi geliştirdi. Uygulama daha sonra yansıyan ve absorbe edilen ışığın dalga boylarına dayanan skleradaki renk bilgisini hesaplar. Onu makine öğrenme algoritmaları kullanarak bilirubin seviyeleri ile ilişkilendirir.
Ekip, farklı aydınlatma koşullarını açıklamak için iki farklı aksesuarı olan BiliScreen‘i test etti. Renk ayarlamasına yardımcı olmak için renkli karelerle yazdırılan kağıt gözlükler ve ortam aydınlatmasını engelleyen bir 3 boyutlu baskılı kutu kullanıldı. Uygulamayı, bir Google Cardboard kulaklığı anımsatan kutu aksesuarı ile birlikte kullanmak, biraz daha iyi sonuçlara yol açtı.
Araştırma ekibi için sonraki adımlar, sarılık ve risk altındaki insanlara uygulamanın test edilmesidir. Daha sonra ise kutu ve gözlük gibi aksesuarlara olan ihtiyacı ortadan kaldırmayı da içeren kullanılabilirlik iyileştirmelerine devam edilmesi yer almaktadır.
UW Medicine Department of Pediatrics’de profesör olan babasının 70 yaşında pankreas kanserinden öldüğünü yazan ortak yazar Dr. Jim Taylor, “Bu nispeten küçük ilk çalışma, teknolojinin sözünü verdiğini gösteriyor.” dedi.
Taylor, “Pankreas kanseri şu anda etkili tarama yapılmayan korkunç bir hastalıktır. Amacımız, onlara daha yüksek standartlarda hayatta kalma şansını verebilecek kadar talihsiz pankreas kanseri hastalığı sonucunu elde edebilmektir ” dedi.
