Tarihsel olarak, bilim insanları kasırga rotasyonunun fırtına bulutlarında başladığını ve aşağı doğru ilerleyen bir huni şekli oluşturduğunu varsaydı. Bu teori, fırtına gözlemcilerin hangi alanı gözlemledikleri ile eşleşir. Görüntüleyenler genellikle, huni şeklindeki bulutların yerle temas kurmasına kadar yavaş yavaş azaldığını belirtiyor.
Ancak, yeni tip bir Doppler radarını, süper gök gürültülü fırtınaların oluşturduğu kasırgaların fotoğrafları ve videolarıyla birleştiren yeni araştırma, bunun tam tersini gösteriyor: Kasırgalar, zeminden yukarıya doğru ilerliyor.
Hava tahmincileri genellikle yer üstünde güçlü rotasyon gözlemlerine dayanan kasırga uyarıları yayınlar. Ancak yeni bulgular, tahmincilerin uyarı prosedürlerini yeniden değerlendirmeleri gerektiğini gösteriyor.
Bugünkü yeni bulguları Amerikan Jeofizik Birliği Güz Toplantısı’nda sunacak olan Ohio Üniversitesi’nden meteoroloji uzmanı Jana Houser; “Kasırga oluşumu konusunda açıklamak zorunda olduğumuz paradigmaları yeniden gözden geçirmemiz gerekiyor. Özellikle uyarı yapmak isteyen öncülere bunu iletmemiz gerekiyor. Gerçekten kasırganın aşağıya doğru oluştuğuna dair hiç bir güçlü kanıt bulamayacaksınız. Bu yüzden tahmin stratejilerimizdeki öncelikleri gözden geçirmeliyiz.”
Çoğu meteoroloji uzmanı klasik kasırga oluşumu teorisini kabul etti. Ancak hızlı bir şekilde radar taramasından gelen bir dizi yeni gözlem bunu değiştirmeye başladı.
Kasırga formasyonunun yeni anlayışına katkıda bulunan önemli olaylardan biri de; 31 Mayıs 2013’te meydana gelen El Reno kasırgasıdır. Oklahoma’nın merkezinde meydana gelen bu kasırga, önceki kasırga kayıtlarını geçersiz kıldı. Bugüne kadar kaydedilen en büyük kasırga, 4.2 kilometre (2.6 mil) genişliğindedir. Saatte 480 kilometreden daha fazla rüzgar hızı (saatte 300 mil), Dünya’da kaydedilen en yüksek ikinci rüzgar hızıdır.
Houser ve Oklahoma Üniversitesi’nden bir araştırmacı ekibi, her 30 saniyede bir kasırga rüzgar hızı toplayan yeni bir tür mobil Doppler radar sistemi ile fırtınayı izliyordu. Daha sonra, El Reno fırtınasını kovalayan Boone, Kuzey Carolina’daki Appalachian State Üniversitesi’nde Coğrafyacı olan Anton Seimon, yüzlerce fotoğraf ile vatandaşlardan diğer fırtına sahnelerine ait epik kasırga videolarını topladı.
Houser, radar verilerini Seimon tarafından toplanan görüntülerle karşılaştırdığında, garip bir şey fark etti. Görüntüler açıkça, radarın algılamasından birkaç dakika önce yerde belirgin bir kasırga gösterdi.Houser, radar verisinden geri döndü ve toprağa ait verileri analiz etti. Zeminde veya yakınında iyi radar ölçümleri elde etmek genellikle zordur. Ancak Houser ve ekibi aletlerini hafif bir yüksekliğe yerleştirmişlerdi. Kasırga ile aralarında hiçbir engel bulunmuyordu, bu sayede çalışmak için yeterince veri elde ettiler.
Houser, yüksek irtifalarda rotasyon yapılmadan önce toprağın dönüşüne dair net kanıt buldu. Daha sonra diğer kasırga verisi kümelerini inceledi. Birçok durumda, kasırga yükseklik rotasyonunun, bulutun kendisinden başlamaktan ziyade, ilk önce yerde veya yakınında geliştiğini gördü. Analiz ettiği dört veri kümesinde de, klasik “yukarıdan aşağı” kasırgalardan hiçbiri oluşmadı.
House, bir kasırga oluşturmak için büyük ebeveyn fırtına sirkülasyonları ile ilgili olarak doğru zamanda doğru yerde bulunan güçlü, düşük seviyeli, temel olarak yakın seviyeli bir dönmeye sahip olmamız gerektiğinin altını çiziyor.
Comments