Görünürde herkesin aynı yüze sahip olduğu bir dünya düşünülse bile, yüzler; bünyesinde temel farklılıklar barındırır. Örneğin, çoğu insan yıllar sonra gördüğü bir ünlünün yüzünü veya eski bir kolej arkadaşının yüzünü anında tanıyabilir. Çoğu insan, sadece yüz ifadesine dayanarak; tanıdığı kişinin yüzünü onun ruh halinden soyut özelliklerinden anında tanıyabilir. Genellikle insanlar yüzüne bakarak, birinin güvenilir olup olmadığını tespit edebilirler. Yoğun araştırmalara rağmen; beynin tüm bu görevleri nasıl yerine getirdiği hala büyük bir gizemdir.
Amerikan Nöroloji Akademisi‘nin tıbbi dergisi Neurology’de yayınlanan yeni bir çalışma (22 Ocak 2019 tarihli sayı), ilk kez; insan görsel korteksindeki nöronların seçici olarak yüzlerine cevap veren nöronları tanımlar.
Araştırmacılar; fusiform yüz alanı yakınlarındaki görsel korteksin içindeki nöronların çevreye veya nesnelere göre, yüzlere çok daha güçlü tepki verdiğini gösterdiler. Hem ünlü insanların yüzleri (örneğin, Charles Aznavour, Nicolas Sarkozy, Catherine Deneuve, Louis De Funes) ve deneye katılanlara yabancı olan yüzler için yüksek bir cevap bulundu. Ek bir deneyde, nöronlar bir filmde ortaya çıkan insan ve hayvan yüzlerine karşı yüz seçiciliği sergilediler (Charlie Chaplin’in The Circus’tan bir klip).
Yüzlere Cevap Veren Nöronlar
Dr. Axelrod : “1970’lerin başında, Prof. Charles Gross ve meslektaşları; yüzlere cevap veren makak maymunlarının görsel korteksindeki nöronları keşfetti. İnsanlarda; yüz seçici aktivitesi, özellikle işlevsel manyetik rezonans gibi invaziv olmayan araçlar kullanılarak, yoğun bir şekilde araştırıldı. Görüntüleme (fMRI) ve elektrofizyoloji (EEG) yoluyla gerçekleşti. Dikkat çekici bir şekilde, arka temporal görsel korteksteki yüz nöronları; insanlarda daha önce hiç tanımlanmamıştı. Çalışmamızda, tek bir hastada nöral aktiviteyi kaydetme konusunda çok nadir bir fırsat vardı, ancak mikro-elektrotlar füziform civarında implante edildi. İnsan beyninin en büyük ve muhtemelen en önemli yüz seçici bölgesi yüz alanıdır. ”
Muhtemelen, yüzlere cevap veren en iyi bilinen nöronlar, “Jennifer Aniston Hücreleri” olarak adlandırılan, medial temporal lobdaki belirli bir kişinin görüntülerine yanıt veren nöronlar olmuştur. (Örneğin, Nature, tarafından yayınlanan ilk çalışmada Jennifer Aniston yüzü gibi…)
Axelrod: “Ancak burada rapor ettiğimiz görsel korteksin içindeki nöronlar, medial temporal lobdaki nöronlardan çok farklı… Öncelikle, görsel korteksin içindeki nöronlar; kişinin kimliğine bakılmaksızın, her tür yüze kuvvetli bir şekilde tepki veriyor. İkincisi, çok daha erken yanıt veriyorlar. Özellikle, bizim durumumuzda, gösterimin 150 milisaniyesinde güçlü bir tepki görülebilir; ancak genellikle Jennifer Aniston Hücreleri yanıt vermek için, 300 milisaniye veya daha fazla zaman alıyor.”
Mevcut sonuçlar; yüz işleme sırasında hücresel düzeyde işleyen insan beynine dair benzersiz bilgiler sunmaktadır. Bu bulgular; aynı zamanda türler arasındaki yüz mekanizmalarının anlaşılmasını sağlar. (Maymunlar ve insanlarda…)
Axelrod: “Makak maymunlarındaki yüz nöronlarının keşfedilmesinden bu yana neredeyse yarım asır sonra; insanlarda benzer nöronları göstermenin mümkün olması gerçekten heyecan verici…”
