Austin Texas Üniversitesi‘nden araştırmacılar; beyin görüntüleme yoluyla, beynin; unutmanın, hatırlamaya çalışmaktan daha çok zihinsel çaba harcayabildiğini keşfetti.
Neuroscience Dergisi’nde yayınlanan bu bulgular, istenmeyen bir tecrübeyi unutmak için daha fazla dikkat edilmesi gerektiğine işaret ediyor. Bu şaşırtıcı sonuç; dikkati istenmeyen deneyimlerden uzaklaştırarak veya hafızanın geri alınmasını bastırarak, istenmeyen bilgilere olan ilgiyi azaltmaya odaklanan, kasıtlı unutmaya ilişkin önceki araştırmayı genişletir.
UT Austin Psikoloji Profesörü Jarrod Lewis-Peacock: “Travmatik hatıralar gibi uyumsuz tepkileri tetikleyen hatıraları atmak isteyebiliriz. Böylece yeni deneyimlere daha adaptif yollarla cevap verebiliriz. Onlarca yıl süren bu araştırma; bir şeyi gönüllü olarak unutabildiğimizi, ancak beyinlerimizin hala bunu nasıl sorguladığını göstermektedir. Anıların nasıl zayıfladığını ve bunu kontrol etmenin yollarını tasarladığımızda, insanlara yardım etmek için tedavi tasarlayabiliriz. Bu şekilde kendilerini istenmeyen anılardan kurtarabilir. “
Anılar statik değildir. Bunlar beynin düzenli olarak güncellenen, değiştirilen ve deneyimle yeniden organize edilen dinamik yapılarıdır. Beyin bilgileri sürekli hatırlıyor ve unutuyor. Bunun çoğu uyku sırasında otomatik olarak gerçekleşiyor.
Kasıtlı unutmaya gelince; önceki çalışmalar prefrontal korteks gibi beynin kontrol yapılarında ve hipokampus gibi uzun süreli hafıza yapılarında etkinliğin “sıcak noktalarını” konumlandırmaya odaklandı. Son çalışma, bunun yerine; beynin duyusal ve algısal bölgelerine, özellikle ventral temporal kortekse ve oradaki karmaşık görsel uyaranların hafıza temsillerine karşılık gelen aktivite modellerine odaklanmaktadır.
UT Austin Sinirbilimi ve Dell Tıp Fakültesi’nden Lewis-Peacock: “Beyindeki dikkatin kaynağına değil, manzarasına bakıyoruz.”
Beyin aktivite modellerini izlemek için, beyin görüntüleme kullanan araştırmacılar; her görüntüyü hatırlamaları veya unutmaları için talimat veren, sahnelere ve yüzlere ait bir grup sağlıklı yetişkin gösterdi.Bulguları, insanların yalnızca neyi unuttuklarını kontrol etme yeteneğine sahip olduğunu değil, aynı zamanda kasıtlı unutmada da, bu duyusal ve algısal alanlarda “hatırlamanız gerekenden daha fazla aktivite” gerektirdiğini doğruladı.
Araştırmacı Tracy Wang: “Beynin bu ‘unutucu mekanizması’ için orta düzeyde bir beyin aktivitesi kritiktir. Hem güçlü ve hafızayı güçlendirir, ancak aynı zamanda da çok zayıf ve değiştirilemezdir. Önemli olan, hafızanın aktivasyonunu artıran ve bu aktivasyonun ‘orta seviye’ zayıf noktaya ulaştığı zaman, bu deneyimi daha sonra unutmaya yol açan unutma isteğinin izliyor olmasıdır.”
Araştırmacılar ayrıca; katılımcıların çok daha duygusal bilgi taşıyabilecek yüzlerden daha çok sahneleri unutmanın daha muhtemel olduğunu keşfetti.
Lewis-Peacock: “Beynimizdeki bu mekanizmaların farklı türdeki bilgilere nasıl tepki verdiğini öğreniyoruz. Unutma yeteneğimizi nasıl kullanacağımızı anlamadan önce bu çalışmanın daha fazla araştırılması ve çoğaltılması gerekecek.”
Bu yöntemle Lewis-Peacock; belirli tip hafızalara ne kadar dikkat edildiğini izlemek için neurofeedback kullanarak yeni bir çalışmaya başladı.
Lewis-Peacock: “Bu; sağlığımız ve refahımız üzerinde güçlü bir etkiye sahip olabilecek, gerçekten güçlü, yapışkan duygusal hatıraları nasıl işlediğimiz ve onlardan nasıl kurtulacağımızla ilgili gelecekteki çalışmalara yol açacaktır.”
