Keşiflerinden bu yana kara delikler; evrendeki en akıl almaz gizemlerden biri olmaya devam ediyor.
Son yıllarda, birçok araştırmacı; gözlemsel astronomiyi ve ilk olarak kara delikler tarafından yayılan yerçekimi dalgalarını doğrudan ölçen, Albert Einstein tarafından hipotez edilen, Yerçekimi Dalgası Astronomisi olarak bilinen yükselen bir alanı kullanarak; kara deliklerin anlaşılmasını sağladı.
Araştırmacılar, ilk kez 2015 yılında Louisiana ve Washington’daki Lazer İnterferometre Gravitasyonel Dalga Gözlemevleri (LIGO) tarafından gözlemlenen kara delik yerçekimi dalgaları hakkındaki bu bulgular sayesinde; bu görünmez nesneler hakkında heyecan verici detaylar öğrendiler ve boyutları hakkında teoriler ve çıkarımlar geliştirdiler.
Yine de, LIGO ve diğer gözlem teknolojilerindeki kısıtlamalar; bilim insanlarının kara deliklerin daha eksiksiz bir resmini kavramalarını engellemiştir. Bilgi konusundaki en büyük boşluklardan biri belirli bir kara delik türüyle ilgilidir: Süper kütleli kara delikler (Güneş’ten en az bir milyon kat daha fazla) ve orta kütleli olanlar veya yıldız arasında bir yere düşen orta kütleli karadelikler (Güneş kütlesinden 5 ila 50 kat daha büyük)…
Astrofizikçisi Karan Jani: “Bir senfoni orkestrası gibi, bir dizi frekansa ses yayar, kara deliklerin yaydığı yerçekimi dalgaları farklı frekanslarda ve zamanlarda meydana gelir. Bu frekansların bazıları son derece yüksek, bazıları düşük bant genişliğine sahipken; bir sonraki yerçekim dalgası astronomisi dönemindeki hedefimiz, ‘tüm sesleri duymak için’ bu frekansların her ikisinin de çok bantlı gözlemlerini yakalamaktır.”
Georgia Teknoloji Enstitüsü, California Teknoloji Enstitüsü ve NASA’daki Jet İtici Laboratuvarı ortak çalışmasında, “Çok Kademeli Dalga Astronomisi‘nde Orta Kütleli Kara Deliklerin Tespit Edilebilirliği” adlı yeni makale, önerilen LIGO dedektörlerinin geleceğine bakıyor. Lazer İnterferometre Uzay Anteni (LISA) uzay görevi; insanların kara deliklerin içinde ve çevresinde neler olduğunu anlamada bir adım daha yaklaşmasına yardımcı olacak.
Avrupa Uzay Ajansı ve NASA’nın ortaklaşa yürüttüğü ve 2034 yılında başlatılması planlanan bir misyon olan LISA; düşük frekanslı yerçekimi dalgaları için algılama hassasiyetini artıracak. İlk özel Uzay-Tabanlı Yerçekimi Dalgası Dedektörü olarak, LISA; daha önce erişilemeyen bir frekansın kritik bir ölçümünü ve ara kütle kara deliklerinin daha eksiksiz gözlemlenmesini sağlayacaktır.
Araştırmacı Jani: “Kara deliklerin içinde, tüm evren anlayışımız bozuldu. LIGO dedektörleri tarafından halihazırda yakalanan yüksek frekans ve gelecekteki dedektörlerden gelen düşük frekans ve LISA görevi ile kara delikleri anlamadaki birçok boşluğu doldurmaya yardımcı olmak için bu veri noktalarını bir araya getirebiliriz.”
