Japonya üzerinde gerçekleşen yıldırımların nükleer reaksiyonları tetikledikleri, bunun da yeryüzüne radyasyonun yağmurla birlikte yağmasına neden olduğu tesbit edildi.
Kulağa bilimkurgu filmi gibi gelse de, bilimadamları zaten gezegenimizde bulunan radyasyonun sağlık riski taşımadığı, bu nedenle endişelenmeye gerek olmadığını düşünüyor.
Bulgular Japonya’daki Kyoto Üniversitesi’nden bir ekip tarafından hazırlandı ve Nature dergisinde yayınlandı.
Astrofizikçi Teruaki Enoto, “Radyoaktif izotoplar kısa ömürlü, mekânsal olarak kısıtlanmış ve olağan arka plan radyasyon ortamlarına oranla nispeten az bir miktar içerdiğinden, bu fenomen sağlık riski taşımıyor.” diyor.
1980’lerden beri, yüksek enerjili elektronların gama ışınları ürettiği zaman nükleer fisyon reaksiyonlarının fırtınalar sırasında atmosferde gerçekleştiği düşünülmektedir.
Bulgular ayrıca, bilim insanlarının doğal olarak atmosferde üretilen radyoaktif izotopları ikinci kez gördüğünü işaret ediyor. Radyoaktif izotoplar bilim insanları tarafından ilk defa Güneş ve diğer yıldızlardan gelen kozmik ışınlar tarafından üretilen parçacıklar şeklinde görülmüştü.
Açıklamayı yapan Professor Enoto “Atmosferdeki fotonükleer reaksiyon teorik olarak böyle yüksek enerji ışınlarıyla tetiklenmek istendi.” dedi.
Bilim insanları, 1980’lerden beri bu nötronları, pozitronları ve diğer parçacıkları tespit etmek için gözlemevleri ve uydular kullandılar. Ancak şu ana kadar nükleer reaksiyonların ürünü olduklarını doğrulamak zordu.
Bu yıl şubat ayında meydana gelen fırtınada Professor Enoto ve ekibi, Niigata’daki Kashiwazaki-Kariwa nükleer enerji santralinde kurulu olan ekipmanı kullanarak sahile çok yakın gerçekleşen bir çift yıldırımdan “şiddetli radyasyon” tespit ettiler.
Ardından bu şiddetli radyasyonu bilim adamlarının nükleer reaksiyonu takiben pozitronlardan ve elektronlardan bekleyebilecekleri aynı enerji işaretine sahip uzun bir gama ışını çizgisi izledi.
Fotonükleer Reaksiyon
Rus Federal Nükleer Merkezi’nden deneysel fizikçi Leonid Babich’e göre, “Bu çizgi, elektron–pozitron yok oluşunun kesin bir göstergesidir. Fotonükleer reaksiyonların fırtınalar tarafından tetiklenebileceğine dair kesin delilleri temsil etmektedir.” dedi.
Nature dergisine göre, bu sonuç “Doğal olarak karbon üzerinde azot ve oksijen izotopları üretmek için daha önce bilinmeyen bir kanal sağlayabilir.”
En azından, gök gürültülü fırtınalarda başlangıçta bilimadamlarının düşündüğünden daha fazla gerçekleşen olay olduğunu kanıtlıyor.
Enoto, “Genellikle insanlar yıldırımın atomlarla elektronlarla etkileşime girdiğini düşünüyorlar. Fotonükleer reaksiyonlar, gama ışınlarının çekirdeklerden nötronları yok etmek için yeterince yüksek enerjiye sahip olması durumunda yıldırımın çekirdeklerle bile etkileşime girdiğini gösteriyor.”
“Bu hala açık bir sorundur. En azından bir yıldırım düşmesinden fotonükleer reaksiyonların varlığını kanıtladık. Soruyu cevaplamak için, daha istatistiksel ve niceliksel araştırmalara ihtiyacımız var. Şahsen, fotonükleer reaksiyonun güçlü olaylarda gerçekleşeceğinden şüpheleniyorum.” dedi.
