“Doğa ile savaş halindeyiz kazanırsak kaybedeceğiz”

“Orman, bizim uzak atalarımızın evi, geçmişimizin mekanıdır ve bizi geçmişe bağlar. Ormana dönüyoruz: Köklerimize inmek ve ormanın olağanüstü canlılığını görmek için”

Dünyada ve Türkiye’de orman yangınları hızla yayılırken ve canlıların en güzel evleri yok olurken “Orman” a biraz daha yakından bakabilmemizi sağlayan bir kitap var “Hubert Reeves Anlatıyor: Orman*” adında. Kitap, kapağından da anlaşılacağı gibi başka bir dünyayı katman katman bütün güzellikleriyle ve masallarıyla önümüze seriyor. Kapağından başlayarak her sayfasında kullanılan renkler ve çizimler okuyucuyu ormanın derinliklerinde gezdiriyor. Çizgi roman tekniği ile hazırlanan bu kitabı ister bir masal isterseniz de bilimsel bir eser gibi de düşünebilirsiniz.  Hubert Reeves (Kanadalı astrofizikçi ve astronom- ayrıntılı bilgi için //www.hubertreeves.info/), bir grup çocuk ve iki öğretmenle birlikte bir okul gezisine çıkarlar. Çocuklar heyecanla sorarlar bu kez nereye gidiyoruz? Hubert de sizi Arden Ormanları’na götürüyorum diye yanıt verir. Ardenler çok büyük bir orman bölgesi olup Belçika’ya, Fransa’ya, Lüksemburg’a, Almanya’ya kadar devam ediyor (kitabın önsözünde Arden ormanlarının çok eskiden bir parçasının Anadolu’dan Kafkaslara kadar uzandığı da olduğu yazıyor). Arden Masifi, Avrupa’nın en eski masiflerinden biridir deyince bizim bilge dedemiz Hubert hemen sorar çocuklardan biri “masif nedir” diye. İşte kitabın güzelliği bu şekilde devam ediyor. Terimler diyalogların içinde çok güzel ve net bir şekilde anlatılıyor. Kitabın arka sayfasında da bütün teknik terimlerin detaylı açıklaması da bulunuyor. Öykümüze devam edecek olursak Arden’e varınca ekip Arden ile ilgili ilk mitolojik hikâyeyi anlatıyor. Arden’in koruyucu azizi Aziz Hubert (yazar ile aynı isimde tesadüfen) ormanda sürekli avlanırmış hatta o kadar çok avlanırmış ki yapması gereken işleri bile unuturmuş. Bir gün daha önce hiç görülmemiş büyüklükte bir geyiğin peşine takılır ve bir süre sonra gücü tükenir. Geyik der ki; Hubert Hubbert daha ne kadar ormandaki hayvanların peşinden koşacaksın? Daha ne kadar bu boş tutku sana insan olmayı unutturacak? (Ben küçükken dedem de bize “alageyik” efsanesi anlatırdı ve türküsünü söylerdi). Hubert, geyiğin karşısında saygıyla eğilir ve avlanmaktan vazgeçer. Birkaç farklı hikayeden sonra ormanla ilgili küçük bir uygulama yaparlar. Çocuklar farklı gruplara bölünürler ve her grup ormandaki bir katmandan sorumlu olur. Çocuklar her katmana ait farklı 12 tür ya da aileyi bulur ve biraraya gelerek gördüklerini anlatırlar. Her katman ayrı bir ev ya da mahalle gibidir sakinleri değişiktir. Hepsinin de birbirine ihtiyacı vardır. Ortak yaşamdan ve besin zincirinden sonra ağaçların çok geniş bir ağ içinde birbirleriyle iletişimini anlatıyor. Bu iletişim ağaçların sadece rekabet emesi ya da yardım etmesinden çok öte. Örneğin, bazı yaşlı ağaçlar genç ağaçlara faydalı besinler göndererek onlarla ilgileniyormuş ve bu ağaçlara “anaç ağaçlar” deniyormuş. Kitabın kendi hikaye örgüsü, ormanın fonksiyonlarını, ormansızlaştırılmayı, farklı ülkelerdeki orman sorunlarını (örneğin, palm yağı ve goriller, ormanları imara açma gibi) da anlatırken aradaki ilgili kısa hikayeler de konudan kopmamıza neden oluyor. Kitabın son bölümü orman yangınlarına ayrılmış. Orman yangınlarının küresel ısınmanın yanında insanların dikkatsiz davranışlarından da kaynaklandığını anlatırken kontrol altına almanın artan hava sıcaklığı nedeniyle günümüzde daha da zor olduğunu açıklıyor. Bazı özel ağaç türlerinin örneğin mantar meşesi ağacının yangına dayanaklı olduğunu, Halep çamının yangından kendini kurtaramadığını ancak kozalakların açılarak yeni tohumlar saçtığını  ve ABD’de bulunan Sekoya ormanlarının sadece yangından (elbette kontrollü yangından söz ediyor) sonra kendini yenileyebildiğini de öğreniyoruz. Japonların “orman banyosu” dediği ağaçlara sarılarak kurulan bağ kitaptaki çocukların çok ilgisini çekiyor ve ağaçlara sarılıyorlar bir süre ormanda. Ormanda sadece ağaç dikmekle oluşmuyor orası çok sayıda bitkilerin, hayvanların ve bazılarında insanların da yaşadığı bir ortam yani evimiz. Orman yangınlarının bir önce söndürülmesi dileğiyle…

Kitabın künyesi;

Adı: Hubert Reeves Anlatıyor: Orman

Yazan: Hubert Reeves, Nelly Boutinot

Çizen: Daniel Casanave Renklendiren: Claire Champion

Türkçesi:  Ayşe Güren

Yayınevi: Kuraldışı Çocuk (Mart 2020)

You May Also Like

Su Prensesi

Ailesinde sevilen her çocuk, annesi veya babası tarafından o ailenin prensi ya…