Austin’de yer alan Texas Üniversitesi Kimya Bölümünde öğretim üyesi olan ve aynı zamanda MasSpec cihazını geliştiren grubun da lideri olan Yrd. Doç. Dr. Livia Schiavinato Eberlin’e göre kanserli hastalara ameliyatlarından sonra sorulduğunda hepsinin tek temennisi “Ameliyat ile tüm kanser tamamen ortadan kalkmıştır” olacaktır, der. Ama maalesef durum böyle değildir. Ayrıca Yrd. Doç. Dr. Livia Schiavinato Eberlin, geliştirdikleri cihazın tüm cerrahlara ameliyatları esnasında kanserli hücrelerin tamamını yok edebilme kapasitesi olduğunu belirtmektedir.
Dondurulmuş Bölüm Analizi olarak adlandırılan ve şu anda kanserli doku tespitinde en son model olarak kullanılan yöntem; ameliyat esnasında kanserli dokuyu tespit edip normal ve kanserli doku sınırlarını belirleyebilmektedir. Fakat bu yöntem çok yavaş olmakla birlikte her zaman “kesin” sonuç vermemektedir.
Analizi yapılacak her bir örneğin hazırlanması ve patolog tarafından yorumlanması30 dakika veya daha fazla sürmekte olup ayrıca bu durum hastanın enfeksiyon kapma riskini de artımaktadır. Ayrıca bazı kanserli dokuların analizi daha zor olmakla beraber her bir analiz için %10 ila 20 oranında bir yanılma gözlenmektedir.
Mamafih, 253 kanser hastası üzerinde MasSpec ile yapılan testlerde, geliştrilen el aletinin kanserli dokuları yaklaşık 10 saniye içinde tespit edebildiği ve bununla birlikte kesinlik oranın da %96 gibi yüksek bir seviyede olduğu kanıtlandı. Dahası, kanserli ve normal dokular arasında kalan sınır bölgelerde karışık halde bulunan kanserli ve normal dokuları ayırt edebilmekteydi. Cihazı geliştiren grup, bu yeni teknolojiyi onkolojik operasyonlarda 2018 yılında test etmeyi planlıyor.
“Her zaman hastalarımıza; daha güvenli,hızlı ve daha titizlikle çalışılan bir operasyon vaadetmek isteriz” diyen Baylor College of Medicine’de endokrin cerrahi sorumlusu ve aynı zamanda bu projenin ortaklarından olan James Suliburk, geliştirilen yeni teknolojinin “bu üç özelliğin tamamını sağladığını ve bu yeni teknoloji ile hangi kanserli dokuyu tamamen temizlediğimizi hangilerinin kaldığını kesin olarak öğrenmemizi sağladığını” belirtmektedir.
Kanserli hastaların hayatta kalmaları açısından kanserli dokuların maksimum ölçüde temizlenmesi en kritik öneme sahip olmakla beraber, ameliyat esnasında çok fazla sağlıklı dokuyu temizlemek hastalarda çok derin olumsuz etkiler doğurabilmektedir. Örneğin, meme kanseri olan hastalarda sinir tahribatı ve çok sancılı yan etkileri yaşamalarına, bunun yanında estetik açıdan da da kötü bir deneyim yaşatabilmektedir. Tiroid kanseri olan hastalar ise konuşma yetilerini kaybedebilir veya vücudun kalsiyum seviye dengeleme mekanizmasının kabiliyetlerini yitirebilirler ki kalsiyum özellikle sinir hücrelerinde ve kas yapılarından çok önemli rol oynamaktadır.
MasSpec Nasıl Çalışır?
İster sağlıklı ister kanserli olsun tüm canlı hücreler metabolit adı verilen bir küçük moleküller üretmektedirler. Bu moleküller yaşam için gerekli tüm önemli süreçleri -enerji üretimi, büyüme ve çoğalma gibi- barındırmakta ve dahası toksin temizleme gibi çok öenmli bir görevleride bulunmaktadır. Her kanser hücreside tıpkı parmak izi gibi her biri benzersiz olan metabolit setler üretmektedirler.
“Kanser hücreleri kontrolsüz olarak büyür ve metabolizmanın düzenini bozarlar” diyen Yrd. Doç. Dr. Eberlin bunun nedeninin kanserli hücrelerin ürettiği metabolitler ile normal hücrelerin ürettiği metabolitlerin birbirinden çok farklı olduğunu söylüyor. “MasSpec cihazı ile hücrelerin moleküler parmak izi şemasını analiz edip çıkarıyoruz. Uygulandığı dokuya zarar vermeden basit ve hassas bir kimyasal işlem ile MasSpec cihazı çok hızlı bir şekilde molekülün bilgisini teşhis etmektedir.”
Bilgisi alınan ama daha karaketerize edilmemiş olan molekül, daha önce 253 hastadan alınan örneklerde bulunan moleküler parmak izi kayıtları veritabanına kaydedilmiş ve istatiksel sınıflandırıcı adlı yazılım sayesinde anında veritabanında bulunan bilgiler ile değerlendirilir.
MasSpec analizi tamamen bitirdiğinde, bilgisayar ekranında “Normal” veya “Kanserli” kelimeleri otomatik olarak belirir. Bunun yanısıra spesifik kanser türü -örneğin akciğer kanseri- de ekranda görünebilmektedir.
Doktorlar bu cihazı kolaylıkla kullanabilirler. Sadece cihazı kalem gibi tuttuktan sonra hastanın teşhis edilecek dokusuna cihazı bastırması ve ayak pedalına bastığında birkaç saniye içinde otomatik olarak sonuç ekrana gelecektir. Cihaz dokuya tutulduğunda ucundan bir sıvıyı dokuya bırakır ve su içerisindeki küçük molekül dokuya girer. Daha sonra kütle spektrometresi adı verilen cihaz yardımı ile molekülün parmak izi tespit edilir.
Bu makaleyi okudunuz mu?
/2016/04/04/kanser-riskini-azaltan-15-besin/
