Yüzyıllar boyunca, bilim insanları Mars’taki yaşamın varlığı hakkında spekülasyonlarda bulundular. Ancak sadece son 15 yıl içinde yaşam arayışı (geçmiş ve şimdiki zamanda) daha çok önem kazandı.
Araştırmalar sonucu Mars’ın atmosferinde, Dünyadaki birçok yaşam formuyla (“biyoimza”) bağlanan organik molekülün metan olduğu anlaşılıyordu. O zamandan beri, Mars’ın atmosferik metanını inceleme girişimleri çeşitli sonuçlar doğurdu: Bazı durumlarda, normal konsantrasyonlarının birkaç katı olan metan bulunsa da, diğerlerinde yoktu.
Bu gizemi cevaplamaya çalışan Aarhus Üniversitesi’nden disiplinlerarası bir ekip; metan’ın Mars atmosferinden kaldırılması için olası bir mekanizmayı araştırdıkları bir çalışma yaptı.
Çalışmanın gösterdiğine göre; Mars’ta, metan üretimi doğada mevsimsel gözüküyor, kış aylarında kuzey yarımkürede milyarda 0.24 parçadan (ppb) dalgalı ve yaz boyunca yaklaşık 0.65 ppb’ye çıkıyordu
Aynı zamanda, periyodik olarak ayrı bölgelerden serbest bırakıldığını gösteren genişletilmiş bulutlar tespit edildi. İki seferde de, Curiosity gezicisi bulut civarındaydı.
Bu metanın yıllar içinde üretimi ve ortadan kalkması için çeşitli mekanizmalar önerilmiştir. Üretim açısından bunlar serpantinleşme (su, karbondioksit ve olivin kayası arasındaki etkileşimler) gibi biyolojik olmayan işlemlerden, mikropların biyolojik üretimine kadar değişmiştir.
En belirgin mekanizma, Güneş’ten gelen UV radyasyonunun metanın karbondioksit, formaldehit ve metanole parçalanmasına neden olduğu fotokimyasal bozulmadır. Ancak, bu işlem atmosferin metanının bu kadar hızlı bir şekilde nasıl kaybolduğunu açıklayamaz, bu işlemin en önemli kısmıdır.
Bilimsel dergi Icarus’da çalışmaları yayınlanan Aarhus Üniversitesi Mars Simülasyon Laboratuvarı araştırma ekibi; “tuzlamanın” sorumlu olabileceğini söyledi. Esasen, rüzgarla çalışan erozyonun metanın metil (CH3), metilen (CH2) ve carbyne (CH) gibi bileşiklere iyonlaşmasından sorumlu olabileceğini savunuyorlar.
Bazalt ve plajiyoklaz gibi Mars-analog mineralleri kullanan ekip;bu katıların erozyon işlemleri sırasında oksitlenebildiğini ve gazların iyonize edilebileceğini ve böylece iyonlaştırılmış metanın mineral yüzeylerle reaksiyona girdiğini ve bağlandığını göstermiştir. Ayrıca Mars’ın yüzey malzemesinde önemli bir bileşen olan plajiyoklazdaki silikon atomlarının, metandan türetilen metil grubunda mevcut olan karbon atomlarına bağlandıklarını da buldular.
Bu sonuçlara dayanarak ekip; bu mekanizmanın fotokimyasal işlemden çok daha etkili olduğu ve metanın Mars atmosferinden nasıl çıkarıldığını ve gözlemlenen zaman dilimlerinde toprağı içine nasıl bırakıldığını açıklayabilir. Ancak belki de en ilginç olanı; bu bulguların Marslı yaşamının olası varlığına yaptığı çıkarımlardır.
Metan üzerindeki etkilerine ek olarak, bu araştırma aynı zamanda mineral araştırmalarının peroksit, süperoksit ve bakteriler dahil organizmalar için çok toksik olan diğer kimyasallar gibi reaktif oksijen kimyasallarının oluşumuna yol açabileceğini de göstermiştir. Bu bileşiklerin varlığı, esasen, Mars yüzeyinde veya yakınında yaşamın var olma ihtimalinin çok az olduğu anlamına gelir.
Ekip; Mars’ta ortaya çıkmış ya da meteorlar tarafından biriktirilmiş daha karmaşık organik malzeme olan bağlı metan ile neler olup bittiğini incelemek için takip çalışmaları yürütmeyi planlıyor. Kısacası, aynı erozyon işleminin bu malzemenin atmosferik metan olduğu gibi değiştirilmesinden veya çıkarılmasından sorumlu olup olmadığını görmek istiyorlar.
Bu araştırmaların sonuçları, Mars’taki yaşam arayışı ile ilgili temel bir soruya yani; Mars ortamındaki organik malzemelerin nasıl muhafaza edildiğine dair önemli bir soruna ışık tutacaktır.
