Gizemli 5000 yıllık taş küreler …Plato bunları tanımlamadan bin yıl önce, 5 Platonik Katı hakkında bilgi sahibi miydi? Ya da binlerce yıl önce atomların tasvirleri mi yapılmıştı? Antik Çağ’ın günümüzde bildiklerimizden daha üstün bilgiye sahip olduğunun işaretleri….
| Dört yüzlü (tetrahedron) | Küp (veya düzgün altı yüzlü) | Sekiz yüzlü (oktahedron) | Oniki yüzlü (dodekahedron) | Yirmi yüzlü (ikosahedron) |
 |  |  |  |  |
*Platonik cisim, beş katı cisim veya düzgün katı cisim, bütün kenarları eşit ve yüzeyleri düzgün çokgen olan katı cisimdir.Şimdiye kadar bilinen düzgün katılar 5 tanedir:Plato, bu cisimlerin doğayı anlattığını düşünüyordu. Ona göre; her yüzü bir eşkenar üçgen, olan dört yüzlü ateşi, sekiz yüzlü havayı, yirmi yüzlü suyu, yüzleri kareler olan küp dünyayı ve yüzleri düzgün beşgenlerden oluşan oniki yüzlü ise evreni simgeliyordu. Platon, Timaus adlı eserinde bu düşüncesini açıklamıştı.Düzgün geometrik cisimlerden üçgen yüzlülerden 3 tane, beşgen yüzlülerden 1 tane ve bir tane de kare yüzlü vardır. Kaynak:Wikipedia
Gizemli küreler, 21. yüzyılın en büyük arkeolojik muammasından biridir. Bu “anormal” petroküreler başta İskoçya, İngiltere ve İrlanda’da bulunur ve geç Neolitik Çağ’dan muhtemelen Demir Çağı’na denk gelmektedir. Gizemli kürelerin yüzeyinde, yaklaşık 2.75 inç ila 7 santimetre arasında değişen boyutlarda, 3 ila 160 çıkıntı bulunmaktadır. Buna karşılık, taş küreler tenis topları veya portakalların büyüklüğündedir.
Dünyanın dört bir yanındaki araştırmacılar, kökenlerini ve amaçlarını açıklamaya çalışan sayısız teori önermişken, akademisyenler için büyük bir muamma olmaya devam ediyor.
Araştırmacılar, sadece altı tanesi açıklanabilen kürelerde 160 çıkıntı saymışlar. Matematikçiler, inanılmaz estetik güzellikleri nedeniyle kürelere özel bir ilgi duyuyorlar ve çoğunlukla, Beş Platonik Cisimlerin tüm simetrik biçimlerini temsil ediyorlar.
Neredeyse gizemli kürelerin tamamı İskoçya’nın kuzeydoğu bölgelerinde bulunsa da, insanlar civardaki diğer yerlerde de bunlarla karşılaştılar. Araştırmacılar, kürelerin Pictish sembollerine benzer bir şekilde dağıldığını göz önüne aldıklarında, gizemli alanların aslında Pictish eserleri olduğunu ileri sürdüler. Raporlara göre, 2015’e kadar toplam 435 taş küresi kaydedildi, araştırmacılar ise yüzlercesinin daha bulunmasını bekliyorlar.
Araştırmacılar, küreleri üç kategoriye ayırdı: spiral olanlar, konsantrik daireler ve düz açılı çizgi ve kuluçkalık desenler.
Gerçek amaçları bir sır olarak kalırken, oyulmuş taş küreleri, birçok araştırmacı tarafından bundan binyıl sonra açıklanan Beş Platonik Katı’nın kanıtı olarak değerlendirildi. Bu, antik insanlığın, Plato’dan çok önce “Beş Platonik Katı“ hakkında bilgi sahibi olduğu anlamına gelir. Taş kürelerden bazıları Platonik katıların simetrik özelliklerini sergilerken, araştırmacılar sadece bununla sınırlı olmadığını düşünüyor.
Kabul edilen teorilerden biri de Megalithic inşaat yardımı’dır. Araştırmacılar, esrarengiz taş kürelerinin, megalit taşlarını bilyeli yataklar gibi hareket ettirmeye yardımcı olması için eski insanlar tarafından kullanılmış olabileceğini ileri sürdüler. Uzmanlara göre, Aberdeenshire’daki ayakta duran taş daireler ile İskoçya’daki oyma taş küreler arasında bir korelasyon var.
Araştırmacılar, büyük kütük taşlarının taşınmasını kolaylaştırmak için, kürelerin farklı boyutlarının bunların tek bir birim olarak birlikte kullanılması gerektiği anlamına gelebileceğini önermektedir. Uzmanlar petrokürelerin Neolitik yatık taş daireler olabileceğini belirtti.
Bu teoriyi test etmek, yukarıdaki taşıyıcı tahtayla ahşap ‘traverslerin’ paralel uzunlamasına parçalarının, bir oluk içine yerleştirilmiş, küçük ahşap küreler kullanılan modellerin bazı durumlarda megalit taşımacılığında pratik olduğunu göstermiştir. Bu teori, diğerleri gibi, bir açıklama üzerinde anlaşamayan akademisyenler arasında geniş tartışmalara neden olmaktadır.
Diğer araştırmacılar, taş kürelerin aslında, eski insanlığın çok sayıda bilimde son derece gelişmiş bilgiye sahip olduğunu ve bu alanların aslında atomların tasvirlerini gösterdiğini, kayıp bir eski bilginin kanıtı olduğunu düşünmektedir. Birçok teori gibi, bu da arkeologlar ve tarihçiler arasında yaygın olarak reddedildi.
Neolitik insanların bu kadar özenle hazırlanmış objeleri nerede ve ne için kullandıkları araştırmacılar için bir muamma olmaya devam ediyor. Taş kürelerinin çok azı aslında hasar görmüştür, bu da petrokürelerin aslında kullanışlı olmayan objeler olduğuna işaret etmekteyse de, geç Neolitik ve Erken Tunç Çağı insanlarına göre sembolik veya toplumsal önemi olan küreler de olabilir.
